W sobotę, 4 października 2025 roku, w Węgorzewskim Centrum Kultury odbyła się pierwsza Mazurska Narada o Zrównoważonej Turystyce Wodnej, zorganizowana przez Fundację Żeglarstwo Jest Eko. Wydarzenie zgromadziło kilkudziesięciu uczestników – w tym przedstawicieli administracji lokalnej i krajowej, naukowców, organizacje pozarządowe, przedstawicieli branży turystycznej, żeglarzy, lokalnych działaczy i mieszkańców regionu.

Narada miała jeden cel: rozpocząć otwartą rozmowę o tym, jak chronić mazurskie jeziora i rozwijać turystykę w sposób zrównoważony - z poszanowaniem przyrody, lokalnych społeczności i przyszłych pokoleń.

​​​​

Cele i założenia

Mazurska Narada była pierwszym w regionie spotkaniem o formule otwartego forum, łączącym elementy konferencji eksperckiej i konsultacji społecznych. Celem wydarzenia było:

• zainicjowanie dyskusji między różnymi środowiskami: administracją, branżą turystyczną, nauką i organizacjami pozarządowymi,

• identyfikacja najważniejszych wyzwań stojących przed Mazurami,

• zebranie wniosków i pomysłów, które mogą posłużyć do tworzenia rekomendacji i strategii rozwoju regionu.

Przebieg
Wydarzenie rozpoczęło się częścią plenarną, podczas której uczestnicy wysłuchali wystąpień zaproszonych gości - ekspertów i praktyków. W drugiej części odbyły się konsultacje poświęcone m.in. zagadnieniom infrastruktury turystycznej, ochrony jezior, rozwoju lokalnych społeczności i współpracy między instytucjami. Zebrane opinie i wnioski zostaną opracowane i włączone do raportu końcowego. W sekcji materiały znajdują się nagrania i slajdy z każdej prezentacji.

 

Kluczowe wnioski

Przygotowaliśmy raport, który gromadzi główne problemy i propozycje ich rozwiązań przedstawione podczas Narady. Można go pobrać tutaj:

 

 

Najważniejsze wnioski zebraliśmy w punktach poniżej:​

🌊 Postępuje degradacja linii brzegowej – konieczne jest wzmocnienie stref buforowych w planowaniu przestrzennym, zatrzymanie zabudowy brzegów, realne egzekwowanie prawa oraz znaczące podniesienie kar i nałożenie obowiązku przywracania stanu poprzedniego przy nielegalnej zabudowie i niszczeniu natury.

​

🚾 Infrastruktura sanitarna nad jeziorami jest niewystarczająca – trzeba zwiększyć liczbę i dostępność sprawnych odsysarek, ułatwić samodzielną obsługę przez załogi, rozważyć plombowanie zaworów zrzutowych, uporządkować system opłat oraz wzmocnić kontrole gospodarstw niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej na lądzie.

​

💧 Stan jezior w dużej mierze zależy od presji z całej zlewni (rolnictwo, pobór wód, zabudowa), a rekultywacja jezior jest kosztowna i mało skuteczna – priorytetem powinno być ograniczanie dopływu zanieczyszczeń „u źródła” oraz kontrola wykorzystania wód, zamiast liczenia na późniejsze ratowanie zdegradowanych akwenów.

​

🛰️ Potrzebny jest spójny monitoring Mazur – łączący monitoring państwowy, dane z portów i armatorów, telemetrię flotową oraz zdjęcia satelitarne, aby skutecznie wykrywać nielegalne działania (zrzuty ścieków, niszczenie trzcin, nielegalne pomosty i kanały) i lepiej planować rozwój infrastruktury.

​

🎓 Edukacja użytkowników jezior i branży turystycznej musi stać się standardem – od wydłużenia i ugruntowania treści ekologicznych w kursach żeglarskich/motorowodnych, przez standardy czarterowe, po programy edukacyjne i zielone certyfikaty budujące współodpowiedzialność za czystość Mazur.

​

🏘️ Rozwój turystyki wodnej musi uwzględniać potrzeby społeczności lokalnych – nie narażać mieszkańców na dodatkowe koszty finansowe i środowiskowe, oferować stabilne zatrudnienie, przeciwdziałać wyludnianiu gmin i ograniczaniu dostępu mieszkańców do jezior oraz przewidywać pojemność środowiskową i komunalną regionu na okresy szczytowe (w tym możliwy gwałtowny wzrost ruchu zagranicznego).

​

Co dalej?

W  listopadzie opublikujemy raport z Mazurskiej Narady, który zostanie przekazany administracji lokalnej, instytucjom, organizacjom pozarządowym i branży turystycznej. Już teraz poniżej zamieszczamy nagrania, prezentacje i zdjęcia z wydarzenia. Mazurska Narada była dla nas ogromnym wyzwaniem i lekcją. Wiemy już, że takie spotkania są potrzebne - i że warto je kontynuować.
 

​