W 2025 roku Fundacja Żeglarstwo Jest Eko pozyskała dofinansowanie na realizacje zadania publicznego pt. "Żeglarstwo jest eko – promocja zrównoważonej turystyki wodnej na Mazurach w 2025 roku." w ramach programu NOWEFIO organizowanego przez Narodowy Instytut Wolności.

​​

Wartość dofinansowania: 100 000 PLN

Okres realizacji: od 1.03.2025 r. do 31.12.2025 r.​

Celem projektu jest poprawa samoorganizacji społecznej i zwiększenie świadomości lokalnych mieszkańców i turystów czerpiących korzyści z turystyki wodnej w powiatach piskim, mrągowskim, giżyckim i węgorzewskim w zakresie wpływu na środowisko i zrównoważonej turystyki wodnej.

Działania będą oparte o 3 filary:
Filar 1: Zaangażowanie i edukacja żeglarzy w Żeglarską Akcję Badania Akwenów

Filar 2: Opracowywanie i rozpowszechnianie darmowych MATERIAŁÓW EDUKACYJNYCH nt. zrównoważonej turystyki (2)

Filar 3: Zwiększenie zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego poprzez DEBATĘ SPOŁECZNĄ nt. zrównoważonej turystyki

Działania realizowane będą w okresie marzec-grudzień 2025 i skierowane są do mieszkańców powiatów położonych na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich oraz turystów odwiedzających te obszary w celu uprawiania turystyki wonnej. W ramach projektu powstanie również Strategia Rozwoju Fundacji (wzmocnienie instytucjonalne).

​​

Szczegółowe działania

Działanie 1: Darmowa dystrybucja Minipodręcznika o zrównoważonym żeglarstwie

i opracowanie artykułów popularnonaukowych

​

W 2023 roku w Żeglarstwo Jest Eko wydaliśmy pierwszy w Polsce Minipodręcznik dot. zrównoważonego żeglarstwa. Opracowaliśmy go w całości na bazie zamówionych u naukowców popularnonaukowych artykułów na styku turystyki i ekologii. W przystępny sposób podsumowuje on informacje na temat środowiska naturalnego Mazur, stanu mazurskich jezior, wpływu turystyki na środowisko i dobrych praktyk jakie można stosować, by ten wpływ ograniczyć. Podręcznik został udostępniony żeglarzom w formacie PDF i rozpowszechniony za darmo w Internecie. Dodatkowo zamówiliśmy wydruk 500 szt. Minipodręcznika w formie drukowanej na najbardziej trwałym papierze. Podręcznik rozsyłaliśmy za darmo szkołom żeglarstwa i firmom czarterowym, które chciały umieścić go na swoich jachtach. Dotychczas zainstalowaliśmy na jachtach 400 szt., a dodatkowe 100 rozdysponowaliśmy wśród innych podmiotów. Opis działania: Działania w ramach etapu obejmują:

 

Etap 1: Druk i wysyłkę 300 szt. Minipodręcznika w 2025 roku

Etap 2: Zamówienie 5 kolejnych artykułów na styku żeglarstwa i ekologii

Etap 3: Aktualizacja minipodręcznika o nową wiedzę

​

Działanie 2: Żeglarska Akcja Badania Akwenów

Badania stanu jezior w Polsce są realizowane sporadycznie, głównie z powodu ograniczonego budżetu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz dużej liczby jezior wymagających monitorowania. Przykładem jest jezioro Mamry, dla którego dane dotyczące stanu ekologicznego pochodzą z 2010 roku, a danych o stanie chemicznym w ogóle nie ma. Wynika to z faktu badania ok. 300-400 jezior rocznie, wobec 9000 jezior w całym kraju. Mniej dokładne, ale bardzo przydatne dla naukowców są badania przejrzystości wody i jej zasolenia. Przejrzystość wody mierzy się za pomocą Krążka Secchiego – białego dysku na linie. Zanurza się go w wodzie i rejestruje głębokość, na której jest jeszcze widoczny. Zasolenie wody określa się poprzez pomiar przewodnictwa elektrycznego specjalnym czujnikiem – im wyższe przewodnictwo, tym większe zasolenie. Jednorazowy pomiar tych parametrów dostarcza informacji lokalnych, ale setki pomiarów z różnych miejsc i dat tworzą wartościowy zbiór danych.

​

W 2024 roku Fundacja zainaugurowała Żeglarską Akcję Badania Akwenów, angażując: 5 szkół żeglarstwa i kilkunastu prywatnych żeglarzy. Uczestnikom przekazano własnoręcznie wykonane zestawy badawcze (Krążki Secchiego) oraz proste instrukcje. W okresie od czerwca do października przeprowadzono ponad 200 pomiarów na 21 jeziorach szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Uczestnicy badali przejrzystość wód jezior, na których przebywali, i przesyłali wyniki (data, lokalizacja) za pomocą internetowego formularza. Wyniki były prezentowane na żywo na mapie. Po sezonie dane przekazano Zakładowi Ochrony Wód Instytutu Ochrony Środowiska Państwowego Instytutu Badawczego, który analizuje je w ramach swoich badań.

 

Dzięki temu prostemu, lecz skutecznemu narzędziu, żeglarze zwiększają świadomość problemów środowiskowych i aktywnie włączają się w ochronę jezior, stając się poniekąd właścicielami problemu który dotyka naszą krainę.

 

W 2025 roku planujemy kontynuować Akcję. Przewidziane jest:

1. Rozszerzenie zakresu badań

2. Rozbudowa systemu zbierania i prezentacji danych

3. Zwiększenie skali akcji, poprzez pozyskanie większej liczby pomiarów i zaangażowanie większej liczby podmiotów, w tym prywatnych żeglarzy i klubów studenckich​

4. Zwiększenie walorów edukacyjnych akcji poprzez opracowanie metodologii szkolenia oraz realizację min. 5 szkoleń na tematów wpływu turystyki na środowisko wodne i sposobów jego ograniczania.

​5. Podsumowanie i prezentacja wyników w formie przystępnego raportu

​​

Działanie 3: Organizacja debaty obywatelskiej na temat zrównoważonej turystyki z udziałem szerokiej grupy interesariuszy

 

By osiągnąć cel jakim jest faktyczne ograniczenie wpływu turystyki na środowisko naturalne Mazur dzięki turystyce zrównoważonej, musimy zaangażować i aktywizować wszystkie grupy interesariuszy mających na to wpływ, od władz miejskich, przez porty, firmy czarterowe, szkoły żeglarstwa, stocznie jachtowe, instytucje związane z turystyką i ochroną środowiska, lokalnych harcerzy, zwykłych mieszkańców, pasjonatów żeglarstwa, motorowodniaków, rybaków, kajakarzy, przedstawicieli organizacji pozarządowych, instytucji czy lokalną młodzież i naukowców.

​

W ramach tego działania, we współpracy z lokalnym samorządem zorganizujemy całodniową debatę społeczną, do której zostaną zaproszone wszystkie wymienione wyżej grupy interesariuszy. Debata zaplanowana jest na początek października, czyli po nieformalnym zakończeniu sezonu żeglarskiego. Debata będzie platformą do rozmowy na temat stanu środowiska naturalnego na Mazurach i kluczowych wyzwań w tym obszarze, podsumowania obecnych działań w zakresie jego ochrony, rozmowy na temat problemów i wyzwań, jakie dostrzegają różne grupy interesariuszy.

​

Debata składać się będzie z paneli informacyjnych (krótkich prezentacji), dyskusji panelowych, dyskusji z udziałem publiczności. Debata będzie służyła również podsumowaniu wyników Żeglarskiej Akcji Badania Akwenów 2025. Wyniki debaty staną się inspiracją dla kolejnych działań Fundacji w obszarze zrównoważonej turystyki i rozbudowy strategii organizacji, która będzie opracowywana w 2025 roku.

​

Wśród pozostałych działań objętych projektem znajdują się monitoring, ewaluacja, koordynacja, promocja oraz rozwój instytucjonalny Fundacji Żeglarstwo Jest Eko poprzez zakup wyposażenia wystawienniczego i opracowanie strategii działalności Fundacji na kolejne lata.​​